W ramach konsultacji projektu rozporządzenia MEN, Fundacja Szkoła w Chmurze w imieniu swoim, uczniów i rodziców oraz środowisk edukacji domowej występuje o:
- wykreślenie w całości punktu 46. algorytmu podziału łącznej kwoty oświatowych w roku 2025 stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2025 (dalej “Rozporządzenie”)
lub
ewentualnie modyfikację punktu 46. załącznika do Rozporządzenia w ten sposób, aby zapewnić równe finansowanie (na poziomie 0,8) wszystkim uczniom spełniającym obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą zgodnie z arty. 37 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, niezależnie od ich liczby. - wykreślenie w całości §1 ust. 2 pkt 6. Rozporządzenia oraz wag wskazanych w załączniku do Rozporządzenia, które uzależniają podział łącznej kwoty potrzeb oświatowych od liczby godzin wsparcia dla uczniów lub słuchaczy z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub autyzmem (w tym zespołem Aspergera) i przywrócenie relegacji środków zgodnie z dotychczas przyjmowanym sposobem w rozporządzeniach Ministra Edukacji i Nauki, gdzie kwota przyznawana była z uwagi na posiadanie przez ucznia lub słuchacza stosownego orzeczenia.
UZASADNIENIE
Projekt rozporządzenia z kluczowym dla niego załącznikiem – algorytmem podziału łącznej kwoty oświatowych w roku 2025 zawiera dyskryminacyjne podejście do uczniów spełniających obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r – Prawo oświatowe.
Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec mechanizmu różnicowania finansowania, ujętego w punkcie 46. algorytmu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej. Budzi on poważne wątpliwości, w kontekście zgodności z fundamentalnymi zasadami Konstytucji RP, w tym z art. 32 (zasada równości wobec prawa) oraz art. 70 (prawo do nauki). Trudno nie dostrzec dyskryminacyjnego charakteru rozwiązania, które różnicuje poziom finansowania w zależności od liczby uczniów spełniających obowiązek szkolny poza szkołą w jednej placówce, co powoduje wyraźne obniżenie środków na każdego kolejnego ucznia powyżej liczby 200.
Zaproponowane przez MEN rozwiązanie odbiega od zasad równego traktowania i prowadzi do nierówności finansowania w stosunku do uczniów realizujących obowiązek szkolny poza szkołą. Zmiana ta dotyka przede wszystkim szkoły, których głównym przedmiotem działalności jest wspieranie edukacji domowej. Najbardziej dotknęła szkoły średnich i dużych rozmiarów, a więc w efekcie – dotknęła większość rodzin korzystających z edukacji domowej.
Dyskryminacyjne traktowanie dzieci w dostępie do publicznych środków przeznaczonych na edukację podważa konstytucyjną gwarancję równości oraz ochrony praw dziecka do edukacji. Takie działanie może prowadzić do nieproporcjonalnego ograniczenia praw uczniów korzystających z edukacji domowej i naruszać ich prawo do pełnego i efektywnego korzystania z edukacji, co w konsekwencji pozostaje w sprzeczności z wymogami Konstytucji RP oraz międzynarodowymi standardami ochrony praw dziecka i praw rodzicielskich.
Do 2015 r. wysokość dotacji przekazywanej szkołom niepublicznym była niezależna od formy kształcenia i na ucznia ED wynosiła 100% kwoty bazowej. Od 2016 r. do 2021 r. zmniejszono dotację na ucznia ED do 60% kwoty bazowej, w 2022 r. było to 80%. W latach 2023 i 2024 zróżnicowano naliczaną kwotę zależnie od liczby uczniów ED w danej szkole oraz ich udziału wśród wszystkich uczniów. Poziom 80% kwoty bazowej zachowano tylko w sytuacji, gdy w szkole jest mniej niż 200 uczniów korzystających z ED. W pozostałych przypadkach stosuje się odpowiednio: 40% kwoty bazowej – gdy uczniowie korzystający z edukacji domowej stanowią nie więcej niż 30% ogólnej liczby uczniów danej placówki, oraz 20% kwoty bazowej – gdy uczniowie ED stanowią więcej niż 30% ogółu uczniów. Taka konstrukcja jest „wymierzona” w duże szkoły ED. 1
[1 Justyna Osiecka-Chojnacka, Edukacja domowa – wyzwania regulacyjne, INFOS, nr 7(320) z dnia 10 października 2024]
Ministerstwo nie wprowadza takiego zróżnicowania dla szkół stacjonarnych. Wszyscy uczniowie, także w szkołach dużych liczących ponad 200 osób, mogą liczyć na równe finansowanie. Zaproponowane w rozporządzeniu rozwiązania dot. edukacji domowej bazują na fałszywym założeniu, że koszt prowadzenia takich szkół jest mniejszy. Rzeczywistość pokazuje, że nie jest to prawda. Szkoły prowadzące edukację domową muszą przecież: zatrudniać pełną kadrę pedagogiczną oraz administracyjną, prowadzić wszelkie procesy administracyjne (świadectwa, arkusze ocen, księga ucznia, legitymacje, dokumentacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej, dokumentacja egzaminów i rad pedagogicznych), muszą regularnie przechodzić kontrole, muszą zapewniać wsparcie uczniom z kształceniem specjalnym oraz specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na tych samych zasadach, muszą wreszcie wspierać rodziców i uczniów (konsultacje, pomoce naukowe, podręczniki, zakres wymaganego materiału). Jedyne, w czym koszty szkół edukacji domowej różnią się od szkół tradycyjnych to infrastruktura (budynek i media).
Negatywnie opiniujemy pozostanie w zaproponowanym kształcie mechanizmu podziału łącznej kwoty potrzeb oświatowych dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2025. Wnioskujemy o wykreślenie w całości punktu 46. algorytmu podziału łącznej kwoty, co zapewni równe finansowanie (na poziomie 0,8) wszystkich uczniów spełniających obowiązek szkolny lub obowiązek nauki poza szkołą zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.
Placówki wspierające spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą są zobligowane do zapewnienia uczniom pełnego wsparcia wynikającego z zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego oraz w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET). Realizacja tego obowiązku staje się jednak utrudniona, kiedy przyznane środki finansowe są ustalane na podstawie zajęć zrealizowanych w przeszłości, a nie na podstawie dynamicznie zmieniających się potrzeb uczniów. Z uwagi na specyfikę placówek wspierających spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą, rozliczanie środków finansowych na podstawie danych historycznych stawia takie placówki w wyjątkowo niekorzystnej sytuacji. Potrzeby uczniów zmieniają się dynamicznie – dziecko, które w czerwcu korzysta z dwóch godzin zajęć, może już w październiku potrzebować dziesięciu godzin wsparcia, podczas gdy przyznana kwota wciąż będzie obliczona na podstawie mniejszej liczby godzin. Ważnym aspektem zapewniania odpowiedniego wsparcia uczniom jest również finansowanie zakupu sprzętu terapeutycznego. Jest on niezbędny w pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach, a w przypadku przyznawania środków wyłącznie na podstawie zrealizowanych zajęć, rodzice i dzieci tracą możliwość finansowania tej formy wsparcia. Skutkiem tego będzie ograniczenie dostępu uczniów do niezbędnych narzędzi terapeutycznych, co może negatywnie wpłynąć na jakość i efektywność pomocy oferowanej przez placówki wspierające spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą
Postulujemy zatem wykreślenie w całości §1 ust. 2 pkt 6. Rozporządzenia oraz wag wskazanych w załączniku do Rozporządzenia, które uzależniają podział łącznej kwoty potrzeb oświatowych od liczby godzin wsparcia dla uczniów lub słuchaczy z niepełnosprawnościami sprzężonymi lub autyzmem (w tym zespołem Aspergera) i przywrócenie relegacji środków zgodnie z dotychczas przyjmowanym sposobem w rozporządzeniach Ministra Edukacji i Nauki, gdzie kwota przyznawana była z uwagi na posiadanie przez ucznia lub słuchacza stosownego orzeczenia.
- Justyna Osiecka-Chojnacka, Edukacja domowa – wyzwania regulacyjne, INFOS, nr 7(320) z dnia 10 października 2024 ↩︎
Dodaj komentarz