Ostatnio hasło work-life balance zyskuje popularność, bo coraz więcej ludzi zwraca uwagę na zachowywanie równowagi między pracą i nauką a życiem prywatnym. Zdrowy podział czasu, podążanie za swoją intuicją, pielęgnowanie wartościowych relacji są kluczowe dla zachowania zdrowia psychicznego i osiągnięcia dobrostanu.
Co to jest dobrostan?
Dobrostan psychiczny. Po raz pierwszy to pojęcie pojawiło się w 1948 roku, kiedy WHO ogłosiło jego definicję. Dopiero pod koniec XX wieku naukowcy rozpowszechnili ten termin, opracowując koncepcję psychologii pozytywnej. Stwierdzili, że zajmowanie się różnego rodzaju zaburzeniami, negatywnymi skutkami życia i stanem chorobowym jest ważne, ale znacznie ważniejsza jest pomoc człowiekowi w harmonijnym wzroście i rozwoju.
Co składa się na dobrostan?
Dobrostan (wellbeing) to stan zdrowia psychicznego, fizycznego i społecznego oraz brak chorób. Popularnie jednak rozumiany jest jako szczęście. Składa się na niego doświadczanie przyjemności i zadowolenie z życia (dobrostan hedonistyczny), a także poczucie sensu, samorealizacji oraz radzenie sobie z różnymi wyzwaniami (dobrostan eudajmonistyczny).
Według amerykańskiej psycholożki Carol Ryff na jego poziom wpływa wiele czynników, m.in.: samoakceptacja, czyli pozytywny stosunek do samego siebie, rozwój osobisty (wykorzystanie swojego potencjału), panowanie nad otoczeniem (radzenie sobie z rzeczywistością), cele w życiu, autonomia (działanie według własnych zasad i przekonań), relacje z innymi ludźmi (w tym poczucie wykluczenia), wiara we własne siły. Istotne są również wiek, płeć, stan zdrowia czy miejsce zamieszkania.
Dobrostan szkolny
Marzanna Farnicka i Hanna Liberska prowadziły badania na temat poczucia dobrostanu u dzieci w wieku szkolnym. Potwierdziły tezę, że w przypadku osób poniżej 12 roku życia kluczowymi czynnikami są samoocena i wiara we własne siły, poziom dobrostanu innych członków rodziny czy grupy oraz odczuwanie lęku, smutku i wykluczenia.
Wyróżnia się kilka aspektów tworzących szkolny dobrostan. Samodzielność i wolność wyboru, odpowiednia do wieku liczba zadań, która sprawia przyjemność i ułatwiająca samoregulację aktywność fizyczna, relacje z rówieśnikami i nauczycielami, poczucie bezpieczeństwa.
Co wzmacnia dobrostan psychiczny?
Lista jest bardzo długa, ale na pewno warto wspomnieć o: inteligencji i zdolności uczenia się, pozytywnej samoocenie, umiejętnościach społecznych, planach życiowych, dobrych relacjach z rodzicami i ich zaangażowaniu w sprawy dziecka, preferowaniu zdrowego i aktywnego stylu życia, wspierających osobach w trudnych sytuacjach, dobrej atmosferze w najbliższym otoczeniu.
Jak poprawić swój dobrostan? 7 sprawdzonych sposobów
Najważniejsze to przeanalizować swoje nawyki, styl życia oraz sposoby działania w sytuacjach stresowych i otworzyć się na zmiany. Małymi krokami wprowadzać aktywność fizyczną, zwracać uwagę na to, co i jak jemy. Postawić granice lub zakończyć relacje, które nam nie służą, a zadbać o te, które są wzmacniające i budujące bezpieczeństwo. Planować swoją pracę i naukę zgodnie z potrzebami organizmu. Co nam to da? Lepsze samopoczucie, więcej energii i chęci do życia, zdrowie fizyczne, poczucie sprawczości i wolności.
Można korzystać ze wsparcia oferowanego przez różne instytucje, np. uczestniczyć w warsztatach i konsultacjach psychologicznych organizowanych przez Szkołę w Chmurze albo pracować nad sobą samodzielnie.
W przypadku dzieci ogromną rolę odgrywa właściwa edukacja oraz promocja zdrowia fizycznego i psychicznego. Podczas wyżej wspomnianych zajęć można nauczyć się, jak rozwiązywać konflikty i radzić sobie z trudnościami. Przydatną umiejętnością jest rozpoznawanie emocji oraz radzenie sobie z nimi. Dorośli mogą pomóc w adaptacji do nowych sytuacji oraz w rozwijaniu umiejętności społecznych.
Sposób nr 1: Aktywność fizyczna – wyjdź na spacer, zatańcz w deszczu, zapisz się na jogę
Iwona, nauczycielka geografii ze Szkoły w Chmurze, zapytana o to, jak dba o swój dobrostan, powiedziała:
Należę do grona pracoholików i perfekcjonistów, więc jest to dla mnie wyzwanie. Pomocna jest joga, spacery i podróże.
I ma rację, bo ruch to zdrowie. Nie trzeba uprawiać sportu wyczynowo, wystarczy spacer, jazda na rowerze czy pływanie. Ważne, aby ruszać się regularnie. Aktywność fizyczna poprawia nastrój, zmniejsza stres, lęk i napięcie nerwowe, pomaga walczyć z depresją. Sprawia, że czujemy się pełni energii, ponieważ wzrasta produkcja endorfin nazywanych hormonami szczęścia. Dodatkowo stały wysiłek fizyczny wzmacnia mięśnie, poprawia wygląd i zwiększa sprawność mózgu. Dzięki temu wzrasta wiara we własne możliwości i znacząco poprawia się samoocena.
Sposób nr 2: Zadbaj o relacje ze sobą i z innymi
Dla większości ludzi kontakt z innymi jest niezbędny dla zachowania zdrowia psychicznego, jednakże rodzaj i intensywność relacji międzyludzkich powinno dostosować się do cech osobowości. Odmienne potrzeby będą mieli ekstrawertycy, introwertycy czy osoby neuroróżnorodne. Od typu osobowości zależy np. zdolność do odnalezienia się w dużej grupie, a także umiejętność spędzania czasu z samym sobą.
„Telefon przybliży cię do osób, które są daleko, ale oddali cię od osób, które są obok” – usłyszałam ostatnio od przyjaciółki. Obecnie część kontaktów przeniosła się do świata wirtualnego. Relacje, które nawiązujemy, mogą być płytkie, powierzchowne albo pełne zaufania i dodające skrzydeł. Zazwyczaj przebywanie w towarzystwie, pomaga poradzić sobie ze stresem i obniża napięcie. Czasami jednak w sytuacjach społecznych pojawia się silny lęk, powodujący cierpienie psychiczne. Może to być zaburzenie znane jako fobia społeczna. Ten problem jest na tyle skomplikowany, że wymaga fachowej pomocy psychologicznej.
Sposób nr 3: Odpoczywaj!
Dobrostan to dbanie o równowagę, czyli m.in. zdrowy podział czasu. Skupiamy się na pracy, nauce i innych obowiązkach, a dla zdrowia psychicznego równie istotny jest czas wolny.
Jeśli nie umiesz dobrze wypoczywać, to nie ma dobrostanu – powtarzają niektórzy psychologowie. Dlatego planując odpoczynek, należy pamiętać o kilku zasadach:
- aktywności powinny być dostosowane do potrzeb danej osoby,
- dobrze jest zmienić otoczenie lub zrobić coś, czego nie robimy na co dzień,
- warto zadbać o czas wolny od nauki czy pracy i spędzić go w swój ulubiony sposób, np. uprawiać sport, uczestniczyć w zajęciach artystycznych (dorosłe osoby też odkrywają nowe talenty!), spotykać się z przyjaciółmi czy podróżować
Warto pamiętać, że odpoczynkiem powinno być coś przeciwnego do pracy, tzn. po pracy fizycznej najlepiej posiedzieć i np. poczytać, a przy pracy umysłowej, przy komputerze, lepszy jest wypoczynek aktywny, czyli np. jazda na rowerze albo taniec.
A jak wypoczywają psycholodzy?
Zwiedzanie jest uzależniające. Ja jestem uzależniona od podróżowania. Mam pracę siedzącą, więc wypoczywam, zwiedzając. Robię 25 tysięcy kroków dziennie, bo biegam po Barcelonie. Albo jeżdżę na łyżwach. Sport daje mi mnóstwo endorfin, które uwalniają się i dają energię na cały dzień – opowiada Asia, moja zaprzyjaźniona psycholożka.
Sposób nr 4: Poszukaj sensu w swoim życiu i spełniaj marzenia
Dążenie do realizacji celu życiowego utrwala dobrostan. Cele i marzenia mogą być tak różne, jak różni są ludzie. Wszystko zależy od tego, jakie mamy pasje i talenty. Realizacja hobby i zdobywanie doświadczenia w dziedzinie, która nas interesuje, nadaje sens naszemu życiu i pomaga spełniać marzenia.
Każdy człowiek powinien mieć swój własny pomysł na siebie, na to jak ma wyglądać jego życie. Niektórzy podążają za modą, mimo że aktualne trendy zupełnie im nie odpowiadają. Nie należy tak postępować, bo na dłuższą metę nie jest to zdrowe dla naszego samopoczucia.
Mój znajomy psycholog zapytany o to, jak znaleźć sens w życiu, powiedział:
Pójście za swoją intuicją jest ważne. Trzeba robić to, co chcemy, a nie to, co mówią inni, iść za własną myślą i wyczuciem, zwłaszcza jeśli sprawia nam to radość. Należy realizować indywidualne założenia i pasje, nie patrząc na komentarze, bo ludzi i tak nie zadowolisz. Nie powinno się jednak mylić podążania swoją ścieżką z lekceważeniem otoczenia.
Sposób nr 5: Konsultacje psychologiczne w Szkole w Chmurze
Samodzielne zadbanie o siebie może być trudne, dlatego wszystkich uczniów i rodziców Szkoły w Chmurze wspiera w tym zadaniu nasz zespół psychologów.
Z poziomu platformy lub aplikacji możecie zapisać się na indywidualne konsultacje do jednej z naszych psycholożek. Konsultacja psychologiczna to spotkanie 1:1 (psycholog — uczeń/uczennica/rodzic). Trwa 60 minut i odbywa się na platformie Google Meet. Psycholog ma włączoną kamerkę przez cały czas, ale uczeń lub rodzic nie musi uruchamiać swojej. Jeśli dziecko chce uczestniczyć w takim spotkaniu wspólnie z opiekunem, to oczywiście jest taka możliwość. Najważniejsze, żebyście czuli się komfortowo.
Podczas spotkania możecie poruszyć wszystkie trudne dla Was tematy, m.in.: radzenie sobie ze stresem, lękiem, emocjami; problemy w relacjach rówieśniczych lub rodzinnych, budowanie poczucia własnej wartości; kłopoty z koncentracją uwagi i motywacją do działania lub organizacją czasu, obniżony nastrój i myśli rezygnacyjne, poznanie własnych potrzeb i wiele innych.
Konsultacje są bezpłatne i dostępne przez cały rok, również podczas wakacji. Psycholog ma obowiązek zachować w tajemnicy to, co mu powierzacie, chyba że w grę wchodzi zagrożenie Waszego życia i zdrowia.
Psychologiczne okno wsparcia
To jest bot, dostępny na platformie i w aplikacji, który został zaprojektowany, aby pomóc w odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania. Z jego pomocą dowiecie się, czym jest, oraz jak wygląda pomoc psychologiczna w naszej szkole, jak zapisać się na konsultację do wybranego specjalisty i czego można oczekiwać od takiego spotkania.
Jeśli jesteście w kryzysie, w psychologicznym oknie wsparcia uzyskacie pomoc od zespołu psychologów. Zostawiając wiadomość, możecie mieć pewność, że dyżurujący psycholog odpowie najszybciej jak to możliwe!
Sposób nr 6: Warsztaty na platformie – sprawdź swój kalendarz!
Dla osób dbających o rozwój i po prostu ciekawych świata, nasi specjaliści co tydzień przygotowują mnóstwo różnych warsztatów, spotkań i inspiratoriów.
Wśród nich znajdą się zajęcia psychologiczne, podczas których mowa będzie o radzeniu sobie z trudnymi emocjami i stresem, o asertywności, komunikacji, związkach i rozstaniach, empatii, potrzebach, wytrwałości, rozwijaniu potencjału itp. Rodzice dowiedzą się m.in., jak radzić sobie z wyzwaniami współczesnego rodzicielstwa i jak pomóc dziecku walczyć ze stresem.
Młodzi ludzie zadbają o dobrostan cyfrowy, czyli zdrowe korzystanie z multimediów i cyberbezpieczeństwo. Nauczą się czytać szybciej. Wraz z instruktorem poćwiczą jogę. Dowiedzą się, czym jest psychodietetyka i dlaczego przemyślane odżywianie jest ważne. Wspólnie przygotują zdrowe i smaczne desery. Poznają podstawową wiedzę z dziedziny neuronauki, czyli odkryją działanie mózgu. Rozwiną umiejętności miękkie, które gwarantują sukces zawodowy we współczesnym świecie. Dowiedzą się również o tym, jak efektywnie zarządzać czasem i budować markę osobistą.
Wszystkie warsztaty odbywają się online, linki dostępne są na platformie (uczniowie) lub w Strefie rodzica (rodzice).
Sposób 7: Zapanuj nad stresem
Stresu nie da się uniknąć, ale skoro już pojawia się w naszym życiu, to musimy nauczyć się redukować go do bezpiecznego poziomu. Stres umiarkowany, tzw. eustres, dobry stres, motywuje do działania i poprawia samopoczucie. Niestety, kiedy jest go za dużo, jest długotrwały, staje się szkodliwy dla organizmu. Istnieje wiele metod, ale nie wszystkie są uniwersalne. Najlepiej sprawdzają się wypoczynek, aktywność fizyczna (np. pójście na spacer, jazda na łyżwach) oraz podtrzymywanie relacji z bliskimi.
Dzieci lepiej rozwijają się, gdy mają w domu zwierzęta, bo kontakt ze zwierzęciem łagodzi stres i powoduje zmianę nawyków na zdrowsze, np. spacery z psem wymuszają aktywność fizyczną. Ten sposób jednakże jest tylko dla tych, którzy mają możliwość, warunki i czas, żeby je utrzymać. Dodatkowo niektórzy są uczuleni na sierść, więc trzeba przemyśleć wybór gatunku.
Każdy z nas oddycha, żeby żyć, to oczywiste. Niestety, często oddychamy nieprawidłowo, np. zbyt płytko. Kursy i techniki prawidłowego oddychania są dostępne na żywo oraz online, tak więc możemy nauczyć się tej sztuki. Oddech jest uzdrawiający – ma wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne, pozwala wyciszyć się, lepiej dotlenić organizm, lepiej śpiewać itp. Wspiera utrzymanie dobrostanu, bo powoduje redukcję stresu.
Każdy chciałby być zdrowy i szczęśliwy, dlatego powinniśmy przede wszystkim zadbać o siebie. Zwolnić, zastanowić się nad tym, co sprawia nam przyjemność, pozwolić sobie na odpoczynek. Znajdźmy czas i zaangażujmy się w to, co jest dla nas ważne i pozwala żyć w zgodzie z wyznawanymi wartościami. Otoczmy się życzliwymi ludźmi. Cieszmy się nawet z drobnych sukcesów. Zadbajmy, aby nasze życie było pełne radości i po prostu dobre.
Trzymamy kciuki, aby udało Wam się osiągnąć i utrzymać dobrostan!
Dodaj komentarz